ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ «ΔΑΣΩΝ-ΤΣΕΠΗΣ» (POCKET-FORESTS) ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
Το φαινόμενο της έλλειψης πρασίνου στις αστικές περιοχές, και ειδικότερα στον Πειραιά, και παρά τις καλές
προθέσεις του Δήμου και όλων των φορέων, η κατάστασηπαραμένει απελπιστική, καθώς σε αναλογία δημότη/
πρασίνου βρισκόμαστε σε μια από τις τελευταίες θέσειςστην Ευρώπη.
Ως Κίνημα Δημοκρατίας, προτείνουμε μια λύση που ήδη εφαρμόζεται σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, ιδιαίτερα στο
Παρίσι και τις Βρυξέλλες, που αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα.
Η πρόταση είναι η εξής: να χρησιμοποιηθούν τα προαύλια των σχολείων, που είναι περισσότερα από 100 στον
Πειραιά, ως «δάση-τσέπης» (pocket-forests).
Η δημιουργία “pocket forests” (δασών τσέπης) στιςσχολικές αυλές είναι μια καινοτόμος και βιώσιμη πρακτική
που κερδίζει έδαφος παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Αυτά τα μικρά, πυκνά δάση βασίζονται
στη μέθοδο Miyawaki και προσφέρουν πολλαπλά οφέλη για το περιβάλλον, την εκπαιδευτική διαδικασία και την
ευημερία των μαθητών και της σχολικής κοινότητας.
Τι είναι ένα Pocket Forest;
Ένα pocket forest είναι ένα μικρό, πυκνό δάσος που δημιουργείται σε περιορισμένο χώρο, όπως σε μια σχολική
αυλή ή ένα αστικό πάρκο. Βασίζεται στη μέθοδο Miyawaki, μια τεχνική που αναπτύχθηκε από τον Ιάπωνα
βοτανολόγο Akira Miyawaki. Η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει:
• Επιλογή αυτόχθονων ειδών: Χρησιμοποιούνται μόνο φυτά και δέντρα που είναι εγγενή στην περιοχή,
προσαρμοσμένα στο τοπικό κλίμα και το οικοσύστημα.
• Πυκνή φύτευση: Τα νεαρά δενδρύλλια φυτεύονται πολύ κοντά μεταξύ τους (3-4 φυτά ανά τετραγωνικό
μέτρο), μιμούμενα τη φυσική ανάπτυξη ενός δάσους.
• Προετοιμασία εδάφους: Το έδαφος εμπλουτίζεται με οργανικά υλικά (π.χ. κομπόστ) για να βελτιωθεί η δομή
του και να ενισχυθεί η ανάπτυξη των φυτών.
• Ελάχιστη συντήρηση: Μετά την αρχική φύτευση κα τακτικό πότισμα για 2-3 χρόνια, το δάσος γίνεται
αυτόνομο και δεν απαιτεί περαιτέρω συντήρηση.
Οφέλη ενός Pocket Forest σε Σχολική Αυλή
Η εγκατάσταση ενός pocket forest σε σχολικό περιβάλλον προσφέρει σημαντικά οφέλη:
• Περιβαλλοντικά οφέλη:
◦ Μείωση θερμότητας: Τα δέντρα παρέχουν σκιά και συμβάλλουν στη μείωση της θερμοκρασίας
-του περιβάλλοντος, δημιουργώντας ένα πιο δροσερό και ευχάριστο περιβάλλον.
◦ Βελτίωση της ποιότητας του αέρα: Τα φυτά λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα, απορροφώντας
ρύπους και διοξείδιο του άνθρακα.
◦ Ενίσχυση της βιοποικιλότητας: Προσελκύουν διάφορα είδη εντόμων, πουλιών και άλλων ζώων,
δημιουργώντας ένα μικρό οικοσύστημα.
◦ Διαχείριση όμβριων υδάτων: Το πυκνό ριζικό σύστημα των φυτών βοηθά στην απορρόφηση του
νερού της βροχής, μειώνοντας τις πλημμύρες.
• Εκπαιδευτικά οφέλη:
◦ Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών: Το pocket forest λειτουργεί ως ένα ζωντανό εργαστήριο για
τα μαθήματα βιολογίας, οικολογίας και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Οι μαθητές
μπορούν να παρακολουθήσουν την ανάπτυξη των φυτών, να μελετήσουν τη βιοποικιλότητα και να
κατανοήσουν τη λειτουργία ενός οικοσυστήματος.
◦ Πρακτική μάθηση: Η συμμετοχή στη φύτευση και τη φροντίδα του δάσους προσφέρει πρακτικές
δεξιότητες και ενισχύει το αίσθημα της υπευθυνότητας.
◦ Ευαισθητοποίηση: Ενθαρρύνει τους μαθητές νααναπτύξουν περιβαλλοντική συνείδηση και να
συνδεθούν με τη φύση.
• Κοινωνικά και ψυχολογικά οφέλη:
◦ Ανάπτυξη κοινοτήτων: Η δημιουργία του δάσους μπορεί να γίνει με τη συμμετοχή μαθητών,
γονέων, εκπαιδευτικών και κατοίκων της περιοχής, ενισχύοντας το αίσθημα της κοινότητας.
◦ Ψυχική υγεία: Η επαφή με τη φύση έχει αποδειχθεί ότι μειώνει το στρες και βελτιώνει την
ψυχική ευεξία.
◦ Δημιουργικότητα και παιχνίδι: Το δάσος μπορεί να γίνει χώρος εξερεύνησης, παιχνιδιού και
δημιουργικών δραστηριοτήτων.
Σχεδιασμός και Υλοποίηση
Η δημιουργία ενός pocket forest σε μια σχολική αυλή απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό:
1. Αξιολόγηση του χώρου: Επιλογή μιας κατάλληλης
τοποθεσίας στην αυλή, λαμβάνοντας υπόψη την
ηλιοφάνεια, την αποστράγγιση και την
προσβασιμότητα.
2. Συνεργασία: Συνεργασία με τη διεύθυνση του
σχολείου, τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τους
γονείς για να καθοριστούν οι ανάγκες και να
σχεδιαστεί το έργο. Μπορεί επίσης να ζητηθεί η
βοήθεια ειδικών (π.χ. γεωπόνων ή περιβαλλοντικών
οργανώσεων).
3. Επιλογή ειδών: Με τη βοήθεια ειδικού, επιλέγεται μια
ποικιλία από αυτόχθονα είδη δέντρων, θάμνων και
άλλων φυτών που ταιριάζουν στο τοπικό περιβάλλον.
4. Προετοιμασία εδάφους: Βελτίωση της ποιότητας του
εδάφους με την προσθήκη οργανικών υλικών.
5. Φύτευση: Οργάνωση μιας εκδήλωσης φύτευσης στην
οποία θα συμμετάσχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι.
6. Φροντίδα: Εξασφάλιση τακτικού ποτίσματος κατά τα
πρώτα χρόνια για να βοηθηθεί η εγκατάσταση των
φυτών.
Τέλος, τονίζουμε ότι τα δάση τσέπης μπορούν να χρησιμεύσουν ως χρηματοδοτικό εργαλείο, καθώς η
απορρόφηση κονδυλίων για τον σκοπό αυτό θα επιφέρει ανάπτυξη στην περιοχή, πέραν όλων των προαναφερθέντων
οφελών.
Γεώργιος Μάλιαρης
Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου και της Γραμματείας της
ΠΟ Πειραιώς και Νήσων του Κινηματος Δημοκρατιας